Rusiya ənənəvi olaraq münaqişədə arbitr rolunu oynayıb, Ermənistana separatçıları dəstəkləmək üçün xeyir-dua verib və sülhü qorumaq üçün növbə ilə silah göndərib və ya qoşun yeridib. Yenidən zorakılıq və zamanlama ABŞ, İran və Türkiyənin bölgədə nüfuz uğrunda Moskva ilə mübarizəsini, Kremlin isə Avropada müharibə apardığı regionda imkanlarının sərhədlərini göstərir.
Bu barədə “Wall Street Journal” yazıb.
ABŞ nəşrinin təhlilində qeyd olunur:
“Azərbaycan Ordusu Azərbaycanın tərkibində olan və regiona separatçı iddialarını dəstəkləyən Ermənistanla müntəzəm, tez-tez şiddətli suverenlik mübahisələrinə səhnə olan Qarabağda asayişi bərpa etməyə çalışdığını bildirib.
Qarabağın ən böyük şəhəri olan Xankəndinin mülki ərazilərinə də təsir edən qarşıdurma Azərbaycanın Sovet İttifaqının dağılmasından sonra amansız münaqişə zamanı itirdiyi əraziləri geri qaytarmaq üçün atdığı ən konkret addımdır. Rusiya 1994-cü ildə atəşkəs haqqında danışıqlar apararaq anklavı keçmiş Sovet İttifaqının ən böyük dondurulmuş münaqişələrindən birinə çevirib və bu, Kremlə regionda davamlı təsir imkanları verib.
Ermənistan Rusiya üçün mühüm təhlükəsizlik tərəfdaşı olub və bu ölkə Kremlin xarici torpaqlarda saxladığı bir neçə hərbi bazadan birinə ev sahibliyi edir. Lakin Rusiya Ukraynanı işğal etmək üçün resursları sərf etdikcə və Moskvanın regional təhlükəsizliyin təminatçısı kimi rolu zəiflədikcə, Ermənistan Qərbə üz tutmaq əlamətlərini nümayiş etdirib. Baş nazir Nikol Paşinyan son aylarda bildirib ki, ölkəsi daha təhlükəsizlik tərəfdaşı kimi Rusiyaya arxalana bilməz.
Bu ayın əvvəlində ABŞ qüvvələri Yerevan yaxınlığında 175 erməni əsgəri, eləcə də ABŞ Ordusunun Avropa və Afrika Komandanlığının təxminən 85 əsgərinin iştirak etdiyi birgə hərbi təlimlərə başlayıb.
ABŞ dövlət katibi Entoni Blinken hərbi əməliyyatları və dialoqu dərhal dayandırmağa çağırıb: “Azərbaycanın qəbuledilməz hərbi hərəkətləri Dağlıq Qarabağda humanitar vəziyyəti pisləşdirmək riski daşıyır”.
Türkiyənin getdikcə daha çox dəstəklədiyi Azərbaycan hökuməti Ermənistanı Qarabağdan çıxmağa və beynəlxalq səviyyədə tanınmayan etnik erməni hökumətini buraxmağa çağırıb. “Regionda sülh və sabitliyə nail olmağın yeganə yolu Ermənistan silahlı qüvvələrinin qeyd-şərtsiz və tam çıxarılmasıdır...”
Qarabağda Azərbaycan qoşunları ilə qüvvələr arasında toqquşmalar 2020-ci ildə baş verən münaqişədən sonra kəskinləşib və Rusiyanın vasitəçiliyi ilə erməni separatçılarının Xankəndi üzərində nəzarəti saxlamasına imkan verən atəşkəsdən əvvəl Azərbaycanın Qarabağ ətrafındakı ərazilərə nəzarəti bərpa etməsi ilə nəticələnib.
Rusiya qoşunlarını sülhməramlılar kimi Azərbaycana gətirən bu sövdələşmə Cənubi Qafqaz regionunda tədricən nüfuzunu itirməkdə olan Moskva üçün xeyirli olub. Bununla belə, son döyüşlər Rusiyanın öz zəmanətlərinə əməl etməyə davam edə bilmədiyini göstərib.
“Son döyüşlər Rusiyanın Cənubi Qafqazda real dəyişiklik etmək imkanlarının hüdudlarını, onun imkanlarının məhdud olduğunu və sonda münaqişənin qarşısını ala bilməyəcəyini göstərir”, - deyə Beynəlxalq Böhran Qrupundan olan analitik Oleq İqnatov bildirib.
Ermənistanın baş naziri Paşinyanın sözlərinə görə, Azərbaycan son bir neçə həftə ərzində ərazidə hərbi mövcudluğunu artırır və bu qoşunların yığılması regional siyasi və hərbi vəziyyəti daha da pisləşdirib.
Əgər Azərbaycan bütün əraziləri geri ala bilsə, bu, küçə etirazları fonunda hakimiyyətə gələn və Rusiyanın regionda təsirinə getdikcə daha çox qarşı çıxan Paşinyan üçün fəlakətli olar.
İrəvanda Paşinyana qarşı nümayişlər geniş vüsət alıb.
İrəvanda yerləşən Təhlükəsizlik Siyasətinin Tədqiqat Mərkəzinin prezidenti Areq Koçinyan bildirib ki, Paşinyan istefa verəcəyi təqdirdə Rusiya çox güman ki, kremlpərəst siyasi partiyalarla əməkdaşlıq edəcək.
Rusiya regionda artan münaqişədən dərin narahat olduğunu bildirib və hər iki tərəfi atəşkəs rejiminə riayət etməyə çağırıb. Xarici İşlər Nazirliyi bildirib ki, azərbaycanlılar hücum başlamazdan bir neçə dəqiqə əvvəl sülhməramlılara xəbərdarlıq ediblər.
Qarabağda əhəmiyyətli dəyişikliklər Azərbaycanın və onun tərəfdaşı Türkiyənin regionda yüksələn güclər kimi mövqelərini gücləndirəcək. Digər tərəfdən, analitiklərin fikrincə, Rusiyanın Ermənistanla münasibətlərindən heç bir qazancı yoxdur. Eyni şəkildə, Ermənistana daha çox dəstək verilməsi Rusiya prezidenti Vladimir Putinin Azərbaycanın əsas dəstəkçisi və Kremllə əlaqələri davam etdirən nadir dünya liderlərindən biri olan Türkiyə prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanla münasibətlərinə xələl gətirə bilər”.
ABŞ nəşri iddia edir ki, guya Azərbaycan hökuməti 2020-ci il atəşkəs şərtlərini pozaraq ilin əvvəlindən Qarabağı faktiki blokadaya alıb və bu, ərzaq və dərman təchizatının kəskin şəkildə pisləşməsinə gətirib çıxarıb, anklavla Ermənistan arasındakı əsas yol bağlanıb:
“BMT “Dağlıq Qarabağda minlərlə insanın əzabını yüngülləşdirmək və mülki şəxslərə humanitar yardımın maneəsiz şəkildə çatdırılmasını təmin etmək” üçün Azərbaycanı Dağlıq Qarabağın blokadasını ləğv etməyə çağırıb”, - deyə ABŞ nəşri qeyd edir. //Reyting.az//
