Yaxın zamanda Azərbaycan ilə Ermənistan arasında sülh müqaviləsinin imzalanacağı ilə bağlı ehtimal özünü doğrultmaya bilər.
Ermənistanın Təhlükəsizlik Şurasının katibi Armen Qriqonyan yerli mətbuata açıqlamasında bildirib ki, bu ilin sonuna qədər Bakı ilə İrəvan arasında sülh müqaviləsi imzalana bilər. Bu yaxınlarda Vaşinqton və Brüsseldə keçirilən görüşlərdə hər iki tərəfin bəzi mühüm məsələlər üzrə ortaq məxrəcə gəlməsi, o cümlədən Baş nazir Nikol Paşinyanın Qarabağı Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün tərkib hissəsi kimi tanımasını bəyan etməsi göstərir ki, yay aylarında ABŞ və ya Avropa İttifaqının vasitəçiliyi ilə Azərbaycan ilə Ermənistan arasında ən azı ilkin sülh sazişinin imzalanması mümkündür. Ancaq Qriqonyanın bəyanatından görünür ki, Ermənistan hakimiyyəti müxtəlif bəhanələrlə sülh prosesini uzatmağa çalışır.
Ümumiyyətlə, İrəvan hansı güc mərkəzlərinin təhriki ilə prosesdən yayınır?
DİA.AZ-ın məlumatına görə, məsələ ilə bağlı politoloq Elşən Manafov Cebhe.info-ya açıqlamasında qeyd edib ki, Soros Fondunun dəstəyi ilə hakimiyyətə gələn Paşinyan və onun komandası məhz Qərbin göstərişləri əsasında hərəkət edir:
“Ermənistan hakimiyyətinin xarici siyasətini, yəni Avroatlantik meyilli siyasət yürütməsini nəzərdən keçirsək, şübhəsiz ki, İrəvanın regionda, eləcə də ölkə daxilində Rusiyanın təsir imkanlarının azalması istiqamətində addımlar atdığını görərik. Regionda geosiyasi reallıqlar onu göstərir ki, Ermənistan Qərbə doğru inteqrasiya etməyə çalışır. Ermənistanın Rusiyanın layihələri – Avrasiya İqtisadi İttifaqı və KTMT-də hazırki fəaliyyətinin passiv olması məhz bununla bağlıdır.
Ermənistanın KTMT-nin son təlimlərində iştirak etməkdən boyun qaçırması və NATO-nun təlimlərinə üstünlük verməsi birmənalı şəkildə Qərb dairələrinin tapşırıqlarının yerinə yetirilməsindən irəli gəlir. İstər Rusiya, istərsə də Azərbaycanla bağlı siyasətdə Paşinyan hakimiyyəti ABŞ-ın göstərişlərinə əsasən manevrlər edir. Nə ABŞ, nə də Avropa İttifaqı Paşinyana sərbəst və azad hərəkət etməsinə imkan verməzlər”.
Politoloqun sözlərinə görə, ABŞ və Aİ-nın Azərbaycan-Ermənistan sülh prosesində təşəbbüsləri hər ikisinin Cənubi Qafqazla bağlı geosiyasi hədəflərindən irəli gəlir:
“ABŞ və Aİ-nın Azərbaycan ilə Ermənistan arasında sülh müqaviləsinin imzalanmasında maraqlı olmalarının səbəbləri birbaşa regionda geosiyasi maraqları ilə bağlıdır. Məsələn, Azərbaycan, Türkiyə və Rusiya üçün önəmli olan regional kommunikasiyaların açılması məsələsində Vaşinqton və Brüssel fərqli mövqe sərgiləyir.
2020-ci ilin noyabrın 10-da Rusiya, Azərbaycan və Ermənistanın dövlət rəhbərləri tərəfindən imzalanan üçtərəfli Bəyanata əsasən Ermənistan ərazisində Azərbaycanın qərb bölgələri ilə Naxçıvanı birləşdirən yola Rusiya Federal Təhlükəsizlik Xidmətinin sərhədçiləri nəzarət etməlidir. Lakin ABŞ və Avropa İttifaqı bunun əlehinədir. Bayden administrasiyası bəyan edir ki, Ermənistan müstəqil dövlət olduğu üçün ərazisindən keçən yola özü nəzarət etməlidir. Əlbəttə, beynəlxalq hüquq normalarına görə, Ermənistanın buna haqqı çatır.
Amma burada ciddi problemlər yarana bilər. Həmin yola, yəni Zəngəzur dəhlizinə Ermənistan sərhədçilərinin nəzarət etməsi Azərbaycan, Türkiyə və Rusiyanın maraqlarına nə dərəcədə cavab verəcək? Bu suala indindən cavab vermək qeyri-mümkündür. Ona görə də sülh müqaviləsinin imzalanmasından əvvəl hər iki dövlət arasında ilk növbədə nəqliyyat kommunikasiyaların açılmasına nail olmaq lazımdır, ondan sonra isə iki dövlətin sərhəd ərazilərinin delimitasiyası istiqamətində danışıqlar aparılmalıdır. Bu iki məsələdə uğur əldə etdikdən sonra sülh müqaviləsindən danışmaq olar”.
E.Manafov vurğulayıb ki, Ermənistan hakimiyyətinin sülh müqaviləsi ilə bağlı bəyanatları yalnız manipulyasiya xarakteri daşıyır:
“Erməni tərəfi beynəlxalq ictimaiyyətin diqqətinə çatdırır ki, guya İrəvan Azərbaycanla sülh müqaviləsi imzalamağa hazırdır. Bununla yanaşı, Ermənistan tələb edir ki, Azərbaycan Qarabağın erməni ictimaiyyətinin təhlükəsizliyinin təminatına beynəlxalq mexanizm çərçivəsində zəmanət versin. Halbuki Azərbaycan rəhbərliyi dəfələrlə bəyan edib ki, Qarabağ onun daxili işidir və heç bir güc mərkəzi bu məsələyə müdaxilə edə bilməz.
Ölkəmizin rəhbərliyi onu da bildirib ki, Qarabağda məskunlaşan ermənilərin hüquqları və təhlükəsizliyini öz konstitusiyası, o cümlədən beynəlxalq hüququn normaları çərçivəsində təmin edəcək. Paşinyanın sülh müqaviləsi ilə bağlı bəyanatları Ermənistanın daxili auditoriyasında narahatlıqların aradan qaldırılmasına hesablanıb. Eyni zamanda, Ermənistan bu kimi addımlarla beynəlxalq ictimaiyyətin gözü qarşısında özünü “sülh göyərçini” kimi göstərməyə çalışır”.
